Nederlands Amerikaanse Begraafplaats en de traditie van het adopteren van graven.

De uit de Tweede Wereldoorlog stammende
Nederlands Amerikaanse Begraafplaats is de enige in zijn soort in Nederland. De begraafplaats is gesitueerd in Margraten in het zuidelijke deel van Limburg. Gelegen langs de bekende rijksweg tussen Keulen en Boulogne, ooit gebouwd door de Romeinen en gebruikt door Caesar gedurende zijn campagnes in deze streken, heeft de omgeving van de begraafplaats een rijke historische achtergrond.

Drie maanden na de succesvolle landingen op de kusten van Normandie waren de Geallieerden al verder gevorderd dan ze aanvankelijk voor mogelijk hadden gehouden. Medio september 1944 had het Amerikaanse Eerste Leger reeds Luxemburg ingenomen en Luik in Belgie veroverd, de Duitse grensgebieden bij Aken bereikt en was Nederland binnengetrokken bij Maastricht. Het Amerikaanse Derde Leger dat recht door Frankrijk opgerukt was, had de Moezel bereikt en contact gemaakt met het Amerikaanse Zevende Leger dat vanuit Zuid-Frankrijk doorgestoten was naar het noorden. Het Britse Tweede Leger had aan de linker flank Brussel en Antwerpen bevrijd, terwijl het Canadese Eerste Leger gelijke tred gehouden had langs de kustgebieden en Oostende en Brugge bevrijd. Beide Legers waren destijds gepositioneerd langs de Nederlandse grenzen.

De omgeving van de huidige begraafplaats werd bevrijd op 13 september 1944 door troepen van de Amerikaanse 30e Infanterie Divisie (‘Old Hickory’) die in noordoostelijke richting oprukte richting de Roer in Duitsland, en vormde een onderdeel van het Eerste Amerikaanse Leger. Op 10 november 1944 werd door het Amerikaanse Negende Leger hier een oorlogskerkhof aangelegd, een van de eerste dat gebruikt werd voor de ter aarde bestelling van Amerikaanse soldaten die gesneuveld waren op Duits grondgebied.

Hier hebben heden ten dage 8.301 Amerikaanse militairen hun laatste rustplaats. Dit aantal representeerd 43 procent van degenen die oorspronkelijk begraven waren in deze en andere tijdelijke begraafplaatsen in deze regio. De meesten gaven hun leven in de lucht- en grondoperaties om een oostelijk deel van Nederland te bevrijden, tijdens de acties in Duitsland richting de Roer en over de Rijn en in diverse luchtoperaties in deze gebieden.

Vanuit de hoofdingang aan de zuidzijde aan de rijksweg Maastricht-Aken, leidt de weg naar rechts, langs een ovalen grasveld naar de trappen die toegang bieden aan het Ereplein. Dit Ereplein mondt uit op een toren waarin zich een kapel bevindt. Achter deze toren bevind zich de daadwerkelijke begraafplaats. De huidige begraafplaats en het herdenkingsmonument werden voltooid in 1960.

Het herdenkingsmonument
Als men de toegang tot het Ereplein nadert ligt aan de rechterzijde het Bezoekersgebouw. Aan de linkerzijde ligt het museum.

Op de buitenwand van dit museum bevind zich deze inscriptie van de tekst zoals die gebruikt werd door Generaal Dwight D. Eisenhower bij diens bijdrage aan het Gouden Boek in de St. Paul’s Kathedraal in London :

In het museum zijn 3 grote kaarten gebeiteld in de Romaans travertijnen wanden. Deze kaarten beelden de voortgang van de militaire operaties uit die plaatsvonden vanaf de landingen in Normandie tot aan het einde van de oorlog. Aan de voet van deze kaarten bevinden zich de insignes van de belangrijkste militaire eenheden die deelgenomen hebben aan deze operaties.

Het Ereplein
In het verlengde van de trappen naar de toren ligt het Ereplein met de reflecterende vijver. In de noord- en zuidwanden van het Ereplein zijn de namen, rang, eenheid en de VS Staat van 1722 vermisten van het leger gegraveerd. Deze mannen gaven in deze regionen hun leven in de dienst aan hun land, maar hun overblijfselen zijn nooit gevonden of geidentificeerd. Zonder overtuigend bewijsmateriaal van het tegendeel, stelde een speciale commissie de officiele datum van overlijden van deze vermisten vast op een jaar en een dag na de datum waarop zij de status als zijnde vermist hadden gekregen
De bronzen groep die voor de toren aan het oostelijke einde van het Ereplein staat is ontworpen door Joseph Kiselewski uit New York en werd vervaardigd in Milaan door de Battaglia gieterijen.

De rouwende gestalte, een vrouw die treurt om de dood van haar zoon, de duiven, de nieuw ontluikende scheuten aan de door de oorlog verwoeste boom zijn op toepasselijke wijze omschreven met de inscriptie aan de stenen voet :

NEW LIFE FROM WAR’S DESTRUCTION PROCLAIMS MAN’S IMMORTALITY AND HOPE FOR PEACE

De westelijke wand van de toren draagt de volgende inscriptie naar een vrije vertaling van de redevoering van Pericles zoals vastgelegd door Thucydides :

EACH FOR HIS OWN MEMORIAL
EARNED PRAISE THAT WILL NEVER DIE
AND WITH IT
THE GRANDEST OF ALL SEPULCHRES
NOT THAT IN WHICH
HIS MORTAL BONES ARE LAID
BUT A HOME
IN THE MINDS OF MEN

Op de flankerende wanden ter rechter- en linkerzijde worden de namen herdacht van plaatsen waar belangrijke veldslagen zijn gevoerd en waar velen van de soldaten zijn gesneuveld :

MAASTRICHT * EINDHOVEN * GRAVE * NIJMEGEN * ARNHEM * JULICH * LINNICH * GEILENKIRCHEN * KREFELD * VENLO * RHEINBERG * COLOGNE * WESEL * RUHR

Na het beklimmen van enkele traptreden komt men aan de ingang van de kapel welke uitkijkt over de graven. De bronzen deur is gemaakt door H.H. Martyn uit Cheltenham, Engeland en is versierd met de contouren van de levensboom. Boven de ingang is de volgende inscriptie te zien :

De Grafvelden
De grafvelden zijn verdeeld in zestien vakken van A tot en met P, in het midden gescheiden door een breed grasveld en meerdere graspaden. De 8301 kruizen staan in evenwijdige bogen gearrangeerd over het grote grasveld. Aan de top van de heuvel bevind zich de grote vlaggenmast.

Foto van het graf van Lt. Col. Robert G. Cole: enkele verhalen van de soldaten begraven op de begraafplaats in Margraten worden in onze tijd nog verteld via zeer hedendaagse media : Het verhaal van de met een Medal of Honor gedecoreerde Lt. Robert G. Cole uit Texas en zijn eenheid, de 502e PIR, wordt verteld in een historisch authentiek 2e Wereldoorlog computerspel met de titel ‘Brothers in Arms’.

Het bezoekersgebouw
Het bezoekersgebouw is gesitueerd aan de zuidzijde van het Ereplein. Binnen treft men een comfortabel gemeubileerde ‘lounge’ aan, waar bezoekers de exacte graflocatie of andere informatie kan krijgen van de personeelsleden verbonden aan de begraafplaats. Of men kan er eenvoudigweg even pauseren en rusten.

De begraafplaats is dagelijks voor het publiek geopend van 09:00 tot 17:00 uur, behalve op 25 december en 1 januari. De begraafplaats is geopend op alle andere feestdagen. Tijdens de openingstijden zijn er altijd personeelsleden beschikbaar om vragen te beantwoorden of familieleden naar de graven te escorteren.

Het adopteren van graven op de Nederlands Amerikaanse Begraafplaats
Oorspronkelijk was de begraafplaats toegewezen aan het Amerikaanse Negende Leger. Aanvankelijk had de 611e Graven Registratie Compagnie, onder leiding van Kapitein Joseph James Shomon, een lokatie in de buurt van Sittard gepland. Sittard was destijds echter een stad direct gelegen aan de toenmalige frontlinie. Toen Shomon met de voorbereidende werkzaamheden voor de begraafplaats wilde beginnen, werd zijn compagnie zowel door de Duitsers als Amerikaanse eenheden beschoten. Al snel werd hij op deze manier gedwongen naar een ander locatie uit te kijken.

Joseph van Laar

Captain J.J. Shomon

Na enkele verkenningen in de landelijke gebieden ten zuiden van Sittard werd zijn aandacht getrokken door een veld in de buurt van het plaatsje Margraten. Daar nam hij contact op met Joseph van Laar, die later een zeer belangrijke rol speelde bij het totstandkomen van wat later de bekend werd als de adoptietraditie. Nadat Shomon zijn definitieve en overtuigende standpunt duidelijk gemaakt : Luister Joseph, zelfs de beste aarde is niet goed genoeg voor onze jongens. Hiermee werd de besluitvorming in Margraten afgerond en werd Margraten definitief de locatie voor de begraafplaats het Amerikaanse Negende Leger

In november 1944 werd begonnen met de daadwerkelijke aanleg van de begraafplaats. Op 10 november werd de eerste soldaat begraven in vak A, Rij 1, graf 1. Op dat moment werden de gesneuvelden nog met een korte ceremonie begraven in een linnen zak. Binnen korte tijd waren 19.000 soldaten te ruste gelegd op de begraafplaats. In 1944 had men de koudste winter sinds jaren, soms vergeleken met een Siberische winter, dus de omstandigheden waaronder de gravers (het uit uitsluitend zwarte soldaten bestaande 3136th Quartermaster Service company) hun werk moesten doen was een van de zwaarste denkbaar.
De kruizen werden samengesteld uit een eenvoudige houten constructie met daarop bevestigd de tag van de soldaat. Een jaar later werden de naam en het legernummer vermeld op de kruizen. Eind jaren veertig werden de soldaten herbegraven nadat ze in een stalen kist met bronzen binnenwerk geplaats waren. De familie kreeg de kans aangeboden om de overblijfselen van hun geliefde zoon, broer of vader terug te brengen naar de Verenigde Staten om daar begraven te worden. Vele Amerikaanse families stonden toen voor de moeilijke keuze om hun geliefden niet terug te brengen, overwegende dat het de laatste wens van hun dierbare overledene zou zijn geweest bij zijn strijdmakkers begraven te willen worden. Meer dan 11.000 soldaten werden terug gebracht naar hun thuisland en 8300 bleven in Margraten. In de tijd daarna werden de huidige grafstenen, het Ereplein en de toren geplaatst.

In de laatste dagen van de oorlog, enkele maanden nadat het zuidelijke deel van Limburg bevrijd was door Amerikaanse eenheden, ontwikkelde een klein burger committee in Margraten de eerste plannen om graven op de begraafplaats te adopteren. Een zeker Kapitein Lane had Joseph van Laar gevraagd om voor het graf te zorgen van de neef van Kapitein Lane, John Land. Een toenemend aantal militairen vroegen om enkele graven regelmatig te bezoeken. Binnen korte tijd had het burgercommitee een compleet adoptieregister voor alle graven van de begraafplaats van het Amerikaanse Negende Leger.

Ten tijde van de eerste Memorial Day van de begraafplaats op 30 mei 1945, hadden Nederlandse burgers uit 60 lokale dorpen 60 vrachtwagens vol met bloemen verzameld zodat elk graf versierd zou zijn met bloemen op Memorial Day.
Tegen 1946 hadden duizenden lokale, en later mensen uit heel Nederland, vrijwillig een graf geadopteerd.
In 2003 is de taak van het Burgercommittee overgedragen aan de Stichting Adoptie Graven Amerikaanse Begraafplaats Margraten. Deze Stichting werkt nog steeds voortvarend aan het actualiseren van de huidige adoptieregisters, nu jongere generaties de eer van het adopteren van graven overnemen.

Het adopteren van een graf houdt in :

- het regelmatig bezoeken van het graf; de frequentie wordt bepaald door de adoptant

- het plaatsen van bloemen op het graf bij speciale gelegenheden (bijvoorbeeld Memorial Day of Kerstmis)

- Indien de familie hier prijs op stelt, het onderhouden van de contacten met deze familie in de VS.

Als eenmalige bijdrage in de kosten wordt de adoptant verzocht € 5,- te doneren.

Ouders kunnen de adoptie van een graf overdragen aan de kinderen, maar worden vriendelijk verzocht wijziging die belangrijk zijn voor het actueel houden van de adoptieregisters door te geven aan de Stichting

Voor meer informatie kunt u een bezoek brengen aan de website van de Stichting door te surfen naar
www.adoptiegraven-margraten.nl of door op de blauwe ‘Stichting’-knop te klikken.

De Stichting Adoptie Graven Amerikaanse Begraafplaats Margraten biedt tevens de mogelijkheid het boek ‘Kruizen in de Wind’, geschreven door Captain J.J. Shomon, te bestellen.

Als u geinteresseerd bent in het adopteren van een graf op de Nederlands Amerikaanse Begraafplaats in Margraten kunt u contact opnemen met de Stichting Adoptie Graven Amerikaanse Begraafplaats Margraten.