Nederlands Amerikaanse Begraafplaats, Margraten, Memorial Day 29 mei 2005

Toespraak van Ambassadeur Clifford M. Sobel, zondag 29 mei 2005

Veteranen, vrienden, kinderen :

Op 8 mei, tijdens de 60e herdenking van VE-Day werd President George W. Bush de eerste Amerikaanse President die Margraten bezocht. Hij bedankte de Nederlandse bevolking voor het adopteren van elk graf – voor het omgaan met “onze mannen en vrouwen als zouden het uw zonen en dochters zijn”.
De President van de Verenigde Staten, een kind van de “Grootste Generatie”, liet zijn blik gaan over de kruizen en sterren en dacht misschien aan zijn eigen vader….. een Navy gevechtspiloot van 18 jaar, neergeschoten boven zee. Ik dacht ook aan mijn vader, een Majoor in de Landmacht die vocht en overleefde, en die drie jaar geleden hier naast mij zat.

“Er is geen macht zo sterk als de macht van de vrijheid”, zei de President, “en geen enkele soldaat is zo sterk als de soldaat die voor die vrijheid vecht!”.

Hij sprak over het brengen van vrijheid en hoop naar plekken waar deze sinds lange tijd ontkend zijn.
Hij sprak over een “nieuwe generatie”, die net zo toegewijd is aan vrijheid als “de Grootste Generatie” – die wij vandaag eren.

De Sioux indianen uit de wind bevlogen noordelijke vlakten van Amerika hebben een gezegde : “met alle dingen en wezens zijn wij als één”

Zo zijn wij als één met elke man en de vier vrouwen die hier hun rustplaats hebben in het groen van Margraten.

Wij kunnen niet kijken, wij kunnen niet tussen de kruizen en sterren lopen, zonder te denken aan de namen, de plaatsen en moeders en vaders en jonge, jonge mannen – wij kunnen niet kijken – wij kunnen niet lopen zonder ons zelf te vragen – wie waren zij ?

Wat hadden zij kunnen worden ?
Een echtgenoot, een vader, een grootvader, een leraar, een boer – de beste automonteur ooit !


Wij kunnen niet kijken – wij kunnen niet tussen de kruizen en sterren lopen zonder te denken - - ze staan er zo puur, zo wit. Wachters die fluisteren “Vrijheid kent zijn prijs”.

Dit stuk land zwijgt niet, niet in de zon, de wind of de regen.
Margraten spreekt !

Elke letter van elke naam op elk kruis of ster of de Wand der Vermisten…… spreekt !

En wij moeten luisteren !

Joe en Abe en John en Tom spreken… “vergeet nooit waarom wij hier liggen.”

Wij waren nog zo jong – wij waren niet van plan te sterven – maar wij wisten – als wij niet bereid waren te sterven – dan zou er niets meer zijn om voor te leven.

“Met alle dingen en wezens zijn wij als één.”
Zo kwamen deze jongens en mannen en vier vrouwen van uit het Amerikaanse continent over de wilde Atlantische oceaan, uit Kansas en Utah en Texas en California, uit Wyoming en Illinois en Alabama en New Jersey – uit alle Staten en gebieden van de Verenigde Staten.

Zij waren een oceaan verwijderd van de Hel die Europa destijds was in die verscheurde septembers en verzengende meimaanden !

Zij waren een oceaan verwijderd maar zij kozen er voor om te gaan ! Zij konden niet wachten om te gaan ! Om de klus te klaren aan die andere kant van de oceaan.

De meesten waren nog jongens, 17-18-20 jaar. Maar zij wisten wat vrijheid inhield….

Zij leerden ervan in een zomer in Kansas op een tractor in de zon.
Zij leerden ervan tijdens het spelen van ´stick ball´ in de straten van New York
Zij leerden erover van een Navajo indiaan langs de weg in New Mexico. Zij leerden ervan tijdens het tokkelen op een banjo in een kroeg in New Orleans….

En duizenden en duizenden van hun zouden nooit een rimpel of een grijs haar krijgen, laat staan een volwassen baard. En anderen – degenen met geluk - zouden huiswaarts keren om daar te trouwen en kinderen op te voeden. Zij leefden voort om hun jonge haar grijs te zien worden, en daarna wit. Zij leefden voort om de kinderen die zo lijken op de kinderen die zij zelf ooit waren te horen zeggen – Opa !

Wij noemen hen eenvoudig de “Veteranen”. Zij zijn terug vandaag. Zij komen altijd terug ! Wij groeten U !

Ofschoon Onze Ogen Nooit Zullen Zien – Wat Uw Ogen Nooit Zullen Vergeten, “wij zijn als één !”

Deze middag, nadat de kransen gelegd zijn en wij opkijken naar de eenzame wolken voor de piloot voor eeuwig - - verloren.
Wij zullen zien hoe U opstaat en voortschrijdt tussen de Kruizen en de Davidsterren….

Om Joe of Tom of Tony of Abe te bezoeken. Wij zullen uw door de tijd gerijpte tranen zien, en misschien, zullen ook tranen in onze ogen verschijnen. Dit land zwijgt niet, niet in de zon, de wind of de regen.

Margraten spreekt !
8.301 levens spreken..
Broers die zij aan zij liggen, veertig keer ! Zij spreken…
106 levens alleen bekend bij God, Zij spreken...

1.722 vermisten, zij spreken….
Margraten is 10.023 stemmen.
Wachters in puur wit – die fluisteren “Vrijheid kent zijn prijs !”

Wij gaven u het groene van de lente terug – de seringen, de irissen, de wilde klaprozen.

Wij waren zo jong, maar wij wisten wat de Sioux van de wind bevlogen noordelijke vlakten van Amerika weten – “Met alle dingen en wezens zijn wij één.”

Bij de herdenking in 1960 heeft Koningin Juliana gezegd wat wij vandaag nog steeds voelen – “Zij zullen altijd bij ons vertoeven”.

De Kruizen en de Davidsterren
De wachters, zo puur, zo wit, zij fluisteren,

Vrijheid kent zijn prijs !
Margraten spreekt !
Geen mens is vrij totdat alle mensen vrij zijn !

vertaling tekst zoals gepubliceerd op de U.S. Embassy to the Netherlands website